15 kwietnia 2015
Adam Rugała
Zobacz jak wygląda świat z malowniczych szczytów Borżawy, najdłuższej połoniny na Zakarpaciu!
Charakterystyka pasma
Borżawa to pasmo górskie na ukraińskim Zakarpaciu, rozciągające się na długości ok. 50 km i szerokości od 3-4 do 10 km. Graniczy od północy z Bieszczadami i Gorganami, na wschodzie - z Połoniną Czerwoną, na południu - z pasmem Bużoru i Tupego, a na zachodzie - z Połoniną Równą.
W wyższych partiach stożkowe szczyty pokryte połoninami, poniżej 1200 m n.p.m. zbocza najczęściej zalesione. Nie występuje tutaj żadna urzędowa forma ochrony przyrody.
Na Borżawę
Dojazd
Dostanie się w dobre miejsce wypadowe na Połoninę Borżawę nie jest problematyczne. Najlepsze punkty startowe/końcowe to:
- Wołowiec - największa wieś (tak naprawdę osiedle typu miejskiego) w okolicy. Przejeżdża tędy rozsądna ilość bezpośrednich pociągów podmiejskich i pasażerskich na trasie Lwów - Mukaczewo. Czas przejazdu to ok: 4-5 godzin. Rozkład jazdy pociągów z 2013 r.
- Miżhirja - dojazd do Międzygórza wymaga już więcej wysiłku. Nie ma tutaj ani linii kolejowej, ani jakiejś ważnej drogi krajowej. Najszybciej będzie się tu dostać marszrutką z Wołowca.
- Wowczyj - wieś, w której znajduje się niewielka stacja kolejowa na trasie Wołowiec - Mukaczewo. Zatrzymują się tu tylko pociągi podmiejskie, ale dziennie możemy liczyć na 3 bezpośrednie kursy z/do Lwowa. Aktualny rozkład znajdziemy na stronie railway.lviv.ua.
- Pilipiec - najbardziej turystyczna wioska w okolicy, ośrodek narciarski. Tutaj również najlepiej będzie dostać się bezpośrednio z Wołowca.
Spis szlaków
Poniżej przedstawiam dane szlakowe spisane ze znaków postawionych na Borżawie przez fundację Karpackie Ścieżki. Wędrując przez połoninę należy informacje zamieszczone na słupkach traktować z przymrużeniem oka, ponieważ zdarzają się błędy i niekonsekwencje (zwłaszcza jeśli chodzi o czasy przejść i współrzędne GPS).
◉ | Wołowiec - Cicka (Ціцька) - Temnatyk (Темнатик) | 6,5 km | → 3:00, ← 2:30 |
◉ | Wołowiec - Ruiny starej serowarni - Płaj (Плай) | 8,5 km | → 3:30, ← 2:30 |
◉ | Temnatyk (Темнатик) - Płaj (Плай) | 2,5 km | → 0:45, ← 0:50 |
◉ | Płaj (Плай) - Wełykyj Wierch (Великий Верх) | 3,5 km | → 1:35, ← 1:15 |
◉ | Wełykyj Wierch (Великий Верх) - Pod Wielkim Wierchem | 0,5 km | → 0:10, ← 0:10 |
Pod Wielkim Wierchem - Stij | 4 km | → 1:30 | |
Stij - Wowczyj | 16 km | → 6:30 | |
◉ | Pod Wielkim Wierchem - Uroczysko Krzywe Drogi - Mała Hymba - Hymba (Гимба) | 3,5 km | → 1:15, ← 1:20 |
◉ | Uroczysko Krzywe Drogi - Wodospad Szepit - Pilipiec | 5,5 km | → 1:30 |
◉ | Hymba (Гимба) - Pilipiec | 5,5 km | → 1:30 |
◉ | Hymba (Гимба) - Magura-Żyde (Жид-Магура) | 2,2 km | → 0:40, ← 0:40 |
◉ | Magura-Żyde (Жид-Магура) - Hrab (Граб) | 2,2 km | → 0:40, ← 0:40 |
◉ | Hrab (Граб) - Przełęcz Przysłop (Перевал Присліп) | 8,8 km | → 3:40 |
Przełęcz Przysłop (Перевал Присліп) - Tjuszka | |||
◉ | Przełęcz Przysłop - Połonina Kuk (Полонина Кук) - Miżhirja (Міжгір'я) | 17 km | → 9:00 |
Trasa
Borżawa to de facto jedna grań główna i jedna boczna, idąca przez Stij. Zwornikiem dla nich jest Wielki Wierch. Z tej przyczyny najlepszymi propozycjami na wędrówkę są:
- trasa graniowa Wołowiec - Miżhirja (~46,5 km): Do Wołowca dojeżdżamy pociągiem i wychodzimy bezpośrednio na południe, w kierunku Płaja. Następnie wędrujemy granią do Miżhirji na ile czas i warunki pozwolą. Jeśli uda nam się dojść - marszrutką możemy wrócić do Wołowca. Jeśli jednak nie zdążymy i sytuacja tego wymaga, bez problemu zejdziemy wcześniej z grani. Wystarczy odbić na wschód, w kierunku drogi Wołowiec - Miżhirja. Takich bezpiecznych "miejsc ucieczki" z grani w postaci różnych ścieżek prowadzących m.in. do wsi: Potik, Riczka, Tjuszka trochę się znajdzie.
- trasa Wołowiec - Wowczyj (~33 km): Z Wołowca przechodzimy przez Wielki Wierch, zdobywamy najwyższy szczyt Borżawy - Stij, a następnie schodzimy do stacji kolejowej we wsi Wowczyj, z której to pociągiem dostaniemy się do Wołowca lub Mukaczewa.
- trasa Wołowiec - Pilipiec (~19 km)
Mapa
Zobacz mapę Borżawy.
Charakterystyczne punkty
Wołowiec - osiedle typu miejskiego na Zakarpaciu. Położone nad potokiem Wicza. Liczba mieszkańców to ok. 5 tys. We wsi znajduje się turbaza Płaj z 80 miejscami.
Cicka (Ціцька) - pierwszy odsłonięty szczyt na trasie Wołowiec - Płaj. Na wierzchołku znajduje się sporych rozmiarów metalowy, prawosławny krzyż.
Płaj (Плай) - kopulasty szczyt, na którym znaduje się przekaźnik radiowo-telewizyjny, stacja meteo, pomnik, krzyż oraz ruiny. Stacja meteo jest czynna cały rok - stacjonującą załogę można w sytuacji kryzysowej poprosić o wodę lub inną pomoc.
Wełykyj Wierch (Великий Верх) - drugi szczyt Borżawy. Na wierzchołku znajduje się punkt triangulacyjny. Zwornik - zbiegają się tu wszystkie wyodrębniane grzbiety. Bogata panorama - wraz ze Stijem to jedyny szczyt, z którego mamy szansę objąć wzrokiem całe pasmo.
Pod Wielkim Wierchem - drogowskaz, odbija stąd ścieżka na zachód - w kierunku Stija.
Stij - najwyższy szczyt połoniny Borżawy. Przy szczycie znajdują się ruiny radzieckiej instalacji radarowej, która działała jeszcze do 1995 r.
Pilipiec - wioska z drugim najwyższym (po Drahobracie w Świdowcu) ośrodkiem narciarskim Ukrainy.
Uroczysko Krzywe Drogi (Krywi Puti) - odchodzi stąd znakowany szlak do wodospadu Szepit oraz dalej - do Pilipca.
Hymba - znakowanym szlakiem dojdziemy stąd do Pilipca.
Magura-Żyde (Żyd-Magura) - jeden z wyższych szczytów Borżawy.
Przełęcz Przysłop (Перевал Присліп) - niska przełęcz w głównym grzbiecie Borżawy. Znajduje się tu kamienny krzyż.
Kuk - najwyższy szczyt południowej części Borżawy
Miżhirja - czyli Międzygórze, dawniej Wołowe (Pole). Na przełomie 1914/15 przebiegała tu linia frontu I wojny światowej.
Informacje
Pogoda
Borżawa jest dość kapryśnym pasmem, o dobrą pogodę tu niełatwo. Na stokach Hymby działa stacja narciarska Pilipiec. Na swojej stronie dysponuje linkami do kilku serwisów pogodowych z prognozami dla rejonu. Mają też kamerkę internetową, z której zawsze można coś wywnioskować.
Woda
Jak to na grani - może być problem z wodą. Zimą trzeba topić śnieg lub odchodzić z grani w celu znalezienia źródeł. Jeśli będziemy w sytuacji kryzysowej można poprosić Panów ze stacji meteo na Płaju - naleją nam z wiadra.
Błądzenie
Z uwagi na sporą ilość niepozornych bocznych graniek, przy złej widoczności lub/i sporym śniegu może się zrobić nieciekawie - łatwo pomylić. Polecam zabranie odbiornika GPS z wklepanymi punktami bardziej strategicznych miejsc. Szlak graniowy został oznakowany, jednak nie wszędzie znajdziemy odpowiednie drogowskazy.
Podsumowanie
- idealne pasmo na 2-4 dni wędrówki
- brak infrastruktury na trasie - najlepiej z własnym namiotem
Zobacz dedykowaną stronę
Znajdziesz tam wszystkie informacje o Karpatach na Ukrainie w jednym miejscu!
Zainteresował Cię ten wpis? Może warto podzielić się nim z innymi?
Tagi: Borżawa, góry, Karpaty Ukraińskie, Korona Gór Ukrainy, Ukraina
Skomentuj...