10 października 2019
Adam Rugała
Artykuł ten opisuje wszystkie wątpliwości, dywagacje i rozważania dotyczące wyznaczenia oraz opracowania Korony Karpat Polskich. Z góry uprzedzam, że jest to materiał "dla fanatyków".
Na czym bazujemy?
Aby wyznaczyć Koronę Karpat Polskich musimy zacząć, co oczywiste, od listy pasm. A przede wszystkim mieć ich dokładne granice. Tylko wtedy można odnaleźć najwyższe szczyty i/lub punkty w poszczególnych pasmach. I o te granice i ich precyzyjny przebieg się rozchodzi. Najpowszechniejsza regionalizacja Kondrackiego wyrysowana została dziesiątki lat temu na mapach w skali 1:500 000. A to zbyt mało precyzyjnie biorąc pod uwagę współczesne normy i rozwój technologiczny.
Na szczęście główne ośrodki naukowe w Polsce postanowiły doprowadzić polską regionalizację Kondrackiego do norm dzisiejszego świata. Dzięki temu w 2018 roku powstała publikacja z mapą, która doprecyzowuje podział fizycznogeograficzny Polski. I to na tym podziale będziemy bazować tworząc finalną Koronę Karpat Polskich. Wszak mapa z podziałem Karpat wyrysowana w skali 1:50 000 wprowadza nową jakość.
Cóż, nowy podział wzbudza wiele kontrowersji w wielu kręgach. Nie chcę go ani promować, ani z nim polemizować - przyjmuję go taki, jakim jest, przez fakt, że jest jedynym podziałem zawierającym odpowiednio dokładną mapę z granicami. Z drugiej strony branie wszystkiego na wiarę jest niezbyt wiarygodne. Tylko czy istnieje alternatywa? Nie ma co się wywyższać i rościć sobie prawo do wykonania tej prawdziwej/finalnej/najlepszej regionalizacji polskich gór, a co za tym idzie - korony. Podsumowując - na dzień dzisiejszy nie ma lepszej regionalizacji z mapą, jak ta z 2018 roku.
→ czytaj więcej o świeżo ulepszonej regionalizacji Polski
Wyznaczenie pasm
Aby otrzymać finalną listę pasm górskich, weźmiemy wszystkie wyodrębnione mezoregiony w Karpatach w Polsce.
Następnie moglibyśmy pokusić się o wykreślenie tych, które nie są powszechnie znanymi pasmami górskimi np. kotlin, międzygórz czy obniżeń. Jednakże nawet w tych regionach nieraz występują góry. Niektóre z nich przewyższające wysokością pogórza! Nie stosujmy więc żadnych wyłączeń, nie decydujmy arbitralnie co jest pasmem górskim a co nim nie jest. Tą decyzję pozostawiam Wam.
A tymczasem oto wszystkie mezoregiony w polskich Karpatach:
Zewnętrzne Karpaty Zachodnie
| 513.32 Pogórze Śląskie 513.33 Pogórze Wielickie 513.34 Pogórze Wiśnickie 513.45 Beskid Śląski 513.46 Kotlina Żywiecka 513.47 Beskid Mały 513.48 Beskid Makowski 513.49 Beskid Wyspowy 513.50 Pogórze Orawsko-Jordanowskie 513.51 Beskid Żywiecko-Orawski 513.52 Gorce 513.53 Kotlina Sądecka 513.54 Beskid Sądecki 513.55 Międzygórze Jabłonkowsko-Koniakowskie 513.56 Beskid Żywiecko-Kysucki |
513.57 Pasma Pewelsko-Krzeczowskie 513.58 Działy Orawskie 513.59 Pogórze Popradzkie 513.61 Pogórze Rożnowskie 513.62 Pogórze Ciężkowickie 513.63 Pogórze Strzyżowskie 513.64 Pogórze Dynowskie 513.65 Pogórze Przemyskie 513.66 Obniżenie Gorlickie 513.67 Kotlina Jasielsko-Krośnieńska 513.68 Pogórze Jasielskie 513.69 Pogórze Bukowskie 513.71 Beskid Niski |
Centralne Karpaty Zachodnie
| 514.11 Kotlina Orawsko-Nowotarska 514.12 Pieniny 514.13 Pogórza Przedtatrzanskie 514.14 Bruzda Podtatrzańska |
514.15 Magura Spiska 514.52 Tatry Zachodnie 514.53 Tatry Wysokie 514.54 Tatry Reglowe |
Zewnętrzne Karpaty Wschodnie
| 522.11 Góry Sanocko-Turczańskie | 522.12 Bieszczady Zachodnie |
Wyznaczenie szczytów
Największym problemem w kwestii wyznaczenia szczytów jest dobrze pokazany przez przypadek Magury Spiskiej. Jest to pasmo położone na granicy Polski i Słowacji. Najwyższy punkt w granicach Polski (Górków Wierch - 1046 m) ma zerową wybitność (leży na grani która zwieńczona jest już na Słowacji). Natomiast ten najwyższy punkt jest wyższy od najwyższego samodzielnego szczytu leżącego w tym paśmie w granicach Polski (Dudasowski Wierch - 1038 m).
Co wobec tego zaliczamy do Korony? Najwyższy szczyt czy punkt? Postanowiłem tego nie rozstrzygać, aby każdy zainteresowany mógł sobie sam odpowiedzieć na to pytanie. W zestawieniu lądują więc obie pozycje.
Oprócz powyższej kwestii mamy więcej sytuacji niejasnych, o których przeczytasz poniżej.
Pogórze Śląskie [1]
Najwyższym wzniesieniem będzie tu Jasieniowa (Goleszowska Górka) - 521 m. Jest kilka niewybitnych punktów na granicy Pogórza Śląskiego i Beskidu Małego, wyższych o parę metrów od Jasieniowej, jednak je należy odrzucić ze względu na brak precyzji w wyznaczonych granicach.
Pogórze Wielickie [2]
Tutaj - Barnasiówka (566 m). Następne w kolejce jest wzgórze bez nazwy na zachód od Harbutowic (557 m).
Pogórze Wiśnickie [3]
Jaszczurówka jest powszechnie uważana za najwyższy szczyt Pogórza Wiśnickiego. Według przyjętych w opracowaniu granic, znajduje się już ona w Beskidzie Wyspowym.
Zwycięzcą tutaj jest niestety góra bez nazwy z niewielką wybitnością i w dodatku blisko granicy pasma. Cóż jednak zrobić. Nazwę weźmy od przylegającego przysiółka i mamy Górki - 563 m (49.767145°N, 20.263014°E).
Kotlina Żywiecka [5]
Po naniesieniu płaszczyzn na wysokościach absolutnych 560 i 573 m n.p.m. na obszar Kotliny Żywieckiej...
jednoznacznie otrzymujemy najwyższy szczyt. A jest nim Bindowa Kępa (574 m) (49.671968°N, 19.0810346°E)
Kotlina Sądecka [9, 9A, 9B]
I w kotlinie są góry! Oto granice Kotliny Sądeckiej:
Po wykreśleniu płaszczyzny na wysokości 625 m zauważymy, że kulminacje znajdują się przy wsi Wysokie:
Płaszczyzna na 655 m wysokości absolutnej daje nam wyraźnych aż 5 (!) kandydatów:
A są nimi:
- Kamera (Piekło) - (49.6435536°N, 20.5377796°E)
- Wierzchowina - (49.65368955°N, 20.55567078°E)
- Mieczyska - (49.65074027°N, 20.5568821°E)
- Litacz - (49.65254147°N, 20.57710594°E)
- Krasne Potockie z wieżą przekaźnikową - (49.65581229°N, 20.55884333°E)
Przyjmują one następujące wysokości:
| Szczyt | Wysokość wg geoportalu (mapa topo) |
Wysokość wg geoportalu (model PL-KRON86-NH) |
Wysokość wg map Compass |
| Kamera (Piekło) | 652.6 m | 652.3 m | 660 m |
| Wierzchowina | 655.8 m | 653.1 m | 652 m* |
| Mieczyska | - | 646.3 m | |
| Litacz | 646.8 m | 646.6 m | |
| Krasne Potockie z wieżą | - | 654.4 m |
(*) na mapie Compass jako Litacz podpisana jest Wierzchowina
Czyli w zależności od źródła, najwyższy szczyt jest inny: albo Kamera (Piekło), albo Wierzchowina albo Krasne Potockie z wieżą. Stąd też zamieszczam wszystkie trzy w finalnym spisie, a decyzję, który zdobyć, pozostawiam Wam.
Pogórze Orawsko-Jordanowskie [10]
Tutaj zwycięzca jest wyraźny, a jest nim Kiełek (960 m).
Następne szczyty wg wysokości to:
- Brożek - 950 m
- Bukowiński Wierch - 940 m
- Wielki Dział - 934 m
- Pająków Wierch - 934 m
- Kieczura - 925 m
Pasma Pewelsko-Krzeczowskie [16]
Pierwszy raz widzę to pasmo jako osobną jednostkę, która została wyłączona z Beskidu Makowskiego (względnie Żywieckiego) do samodzielnego mezoregionu. Nie znalazłem jednak uzasadnienia, czemu tak się stało.
Swoją drogą, czy czasem w publikacji nie ma błędu? W rzeczywistości nie spotkamy tam Krzeczowa ale Krzeszów, a więc pasmo powinno się nazywać Pewelsko-Krzeszowskie...
W tym paśmie najwyższy jest Bąków (Czeretnik) - 766 m.
Działy Orawskie [17]
Działy Orawskie odpowiadają Podbeskydskej Vrchovinie na Słowacji.
Tu najwyższy będzie Wajdów Groń (928 m - Compass; 929.7 m - geoportal), a po słowacku Poprovka. Szczyt na granicy polsko-słowackiej. Następny w kolejce jest Kamionek (906 m).
Pogórze Popradzkie [18]
Dziwi przebieg granic i wprowadzenie Pogórza Popradzkiego, które łączy niestykające się ze sobą obszary tj. Pasmo Leluchowskie i Pasmo Eliaszówki, rozdzielone Beskidem Sądeckim.
Konsekwencją takiego wydzielenia jest to, że Eliaszówka mająca ponad 1000 m n.p.m. staje się najwyższym szczytem... pogórza.
Zaliczanie lub niezaliczanie Pogórza Popradzkiego do Beskidu Sądeckiego było i pewnie długo jeszcze pozostanie kwestią sporną.
Pogórze Rożnowskie [19]
Dąbrowska Góra - 581.2 m (49.6927317°N, 20.6894797°E).
Następna w kolejce jest Kobylnica (49.716556°N, 20.758444°E), wg geoportalu mająca dokładnie 579.1 m, czyli niższa o 130 cm.
Obniżenie Gorlickie [21]
Dla Obniżenia Gorlickiego, płaszczyzna na wysokości 410 m n.p.m. daje 2 kandydatów:
A są nimi Łysa Góra (49.66531288°N, 21.12518298°E) przez którą przechodzi szlak niebieski z Gorlic, oraz Kozia Góra (49.68019661°N, 21.12238295°E):
Kozia Góra wg geoportalu ma 424.3 m, natomiast Łysa Góra osiąga 435.6 m, a więc to ona staje się numerem jeden na obszarze Obniżenia Gorlickiego.
Kotlina Jasielsko-Krośnieńska [23]
Płaszczyzna na 455 m ukazuje, że Kotlina Jasielsko-Krośnieńska kulminuje w paśmie wzgórz pomiędzy Odrzechową a Mroczkówkami:
Z czego mamy 2 najwyższych kandydatów: Patryja (49.54866736°N, 21.99467542°E) oraz Mroczkówki (49.52588131°N, 22.02845294°E), określone tak roboczo od przylegającego przysiółka.
Geoportal podaje wysokość 474.39 m dla Patryi oraz 473.8 m dla Mroczkówek. Sygnatura również odnotowywuje wyższą wysokość dla Patryi (474 m) versus Mroczkówki (473 m). Compass nie podaje w ogóle wysokości dla Mroczkówek.
Choć różnica nie jest duża, to wygrywa Patryja.
Pogórze Bukowskie [27]
Dziwi zaliczenie połowy pasma Bukowicy do Beskidu Niskiego.
Dla doprecyzowanych granic Pogórza Bukowskiego najwyższy będzie Jawornik - 693 m (49.472871°N, 21.982699°E).
Kotlina Orawsko-Nowotarska [29]
Kotlina Orawsko-Nowotarska jest najbardziej problematycznym regionem pod względem wyznaczenia jej najwyższego szczytu. Ba, ciężko tu odnaleźć jakiekolwiek szczyty o niepomijalnej wybitności.
Jej najwyższe partie znajdują się na południowych rubieżach, przy Chochołowie. Oto płaszczyzna zawieszona na 790 m n.p.m.:
Kotlina następnie jednostajnie opada w kierunku Puścizn Czarnodunajeckich i Czarnego Dunajca do wys. ~700 m. Następnie wciąż się obniża w obu kierunkach: zachodnim, do Jabłonki i Chyżnego dochodząc do ~600 m oraz wschodnim, do Jeziora Czorsztyńskiego na wys. ~530 m.
Granice Kotliny Orawsko-Nowotarskiej są poprowadzone tak, że omijają nawet najmniejsze wzniesienia, jak chociażby Wertelowski Dział koło Jabłonki. Ani mapa Compassu, ani Sygnatury, ani geoportal nie odnotowywują żadnego wzniesienia/pagórka/szczytu na całym terenie tej kotliny. Jedynym punktem zaczepienia tutaj jest Pirogówka (650 m), lecz pomiary w geoportalu nie wykazują, jakby miała ona jakąkolwiek wybitność.
Będziemy się musieli wobec tego zadowolić najwyższym punktem tego mezoregionu, a jest nim styk 3 granic: polsko-słowackiej, Pogórza Przedtatrzańskiego i Kotliny Orawsko-Nowotarskiej właśnie. Ten punkt znajduje się przy słupku granicznym 279/3 koło Chochołowa (49.3630382°N, 19.80334254°E) i wg numerycznego modelu terenu w geoportalu ma wysokość 813.2 m. W liście będzie on figurował jako Wierchowiny, bo tak też jest podpisane to miejsce na mapie topograficznej.
Korespondujący mezoregion u Słowaków, Oravská kotlina mierzy się z podobnym problemem.
Pogórza Przedtatrzańskie [31]
Wedle nowoprzyjętych granic Pogórza Przedtatrzańskiego, najwyższa będzie Magura Witowska (1233 m), położona na granicy ze Słowacją.
Bruzda Podtatrzańska [32, 32B]
Po pociągnięciu płaszczyzny na wys. 1180 m:
widać, że najwyższy punkt jest na styku tego mezoregionu z Tatrami Reglowymi. A to rodzi wątpliwości o niedoskonałości wyznaczonych granic i o samą naturę tegoż punktu, ponieważ nie jest on szczytem (ma zerową wybitność). Jest to punkt po drodze na Goły Wierch (49.27049843°N, 20.1010507°E), na wysokości 1182.2 m (za geoportalem). Stoki Gołego Wierchu stanowią wschodnią granicę Hurkoty/Hurkotnego Działu.
Natomiast najwyższym szczytem, który pozostaje niższy od wspomnianego punktu Pod Gołym Wierchem, są Międzydrogi (49.27736523°N, 20.10247715°E) o wysokości 1170.8 m.
Nie pozostaje nam nic innego jak do finalnej listy dodać oba miejsca.
Magura Spiska [33, 33B]
Najwyższy punkt w granicach Polski ma zerową wybitność, tj. leży na grani która zwieńczona jest już na Słowacji. Tym punktem jest Górków Wierch (1046 m) na granicy polsko-słowackiej.
Najwyższym szczytem w granicach Magury Spiskiej jest natomiast Dudasowski Wierch, który wg geoportalu ma wysokość 1037.8 m. Drugim w kolejce szczytem jest Kurasówka (Kuraszowski Wierch), niższy od Dudasowskiego o zaledwie 20 cm.
Tatry Reglowe [36]
Choć Tatry Reglowe wydają się być trochę sztucznym tworem z punktu widzenia turystycznego, występują w różnych tatrzańskich atlasach jako osobna jednostka. Teraz zostały oficjalnie wydzielone do osobnego mezoregionu.
Mamy 2 kandydatów na najwyższy szczyt - Kalacką Kopę i Małą Królową Kopę:
Z tak przyjętymi granicami, najwyższym szczytem staje się Kalacka Kopa (1592 m). Zwłaszcza, że według najnowszych danych pomiarowych z lotniczego skaningu laserowego wysokość Kalackiej Kopy wzrasta do 1601 m.
Warto nadmienić, że w monografii Regionalna geografia fizyczna Polski jako najwyższy polski szczyt Tatr Reglowych podana jest Mała Kopa Królowa. Jednocześnie ta monografia bazuje na podziale z danymi GIS, gdzie to Kalacka Kopa wchodzi w skład Tatr Reglowych.
Góry Sanocko-Turczańskie [37]
Znany konflikt Trohaniec vs Jaworniki. Na szczęście przy przyjętej regionalizacji wyraźnie widać, że Trohaniec zaliczany jest jeszcze do Bieszczadów, a więc na finalnej liście lądują Jaworniki (909 m).
W ten sposób nasza finalna lista składa się z 38 mezoregionów, a dla każdego jeden (lub więcej w przypadku niejednoznaczności) najwyższy szczyt/punkt. Zapraszam do zdobywania Korony Karpat Polskich!
Za współpracę przy opracowywaniu Korony Karpat Polski dziękuję Zimnemu.
Zainteresował Cię ten wpis? Może warto podzielić się nim z innymi?
4 lata temu
Dariusz
Mała uwaga co do metody: "wykreślmy te, które z definicji nie są pasmami górskimi np. kotliny, czy obniżenia" raczej z nazwy, niż z definicji. Skąd wiadomo, że coś, co zostało nazwane na poziomie mezoregionu kotliną, nie zawiera gór? W regionalizacji Kondrackiego mógłbym podać kilka przykładów, gdzie w ramach kotliny w randze mezoregionu, znajdowały się wzgórza w randze mikroregionu i co wówczas? Na szczęście w nowej regionalizacji te znane mi przykłady zmieniły swoją przynależność, czyżby był to argument za nową regionalizacją? Niemniej, nauczony doświadczeniem, wolę nie polegać na nazwie mezoregionu, przy wykluczaniu z pasma górskiego. Poza tym ja przyjmuję inne kryterium, wyklucza dany mezoregion, jeśli jego najwyższy punkt jest poniżej 500 m lub gdy najwyższy punkt jest na granicy tego mezoregionu (ale nie na granicy państwa).
4 lata temu
Dariusz
513.57 Pasma Pewelsko-Krzeczowskie Masz rację, co do Krzeszowa pomylonego z Krzeczowem. Krzeczów jest kawałek dalej na wschód, na pewno nie w Pasmach.
513.59 Pogórze Popradzkie "Dziwi przebieg granic i wprowadzenie Pogórza Popradzkiego, które łączy niestykające się ze sobą obszary tj. Pasmo Leluchowskie i Pasmo Eliaszówki, rozdzielone Beskidem Sądeckim." Dziwić może tylko wówczas, gdy uznamy że nie ma Pogórza Popradzkiego po stronie słowackiej, bo właśnie słowacka część łączy te dwie polskie w jedną całość. Co prawda Słowacy nazywają ten region inaczej i nieco inaczej dzielą, ale mowa o polskiej regionalizacji, która aby miała sens, musi uwzględniać również obszary za granicą. Kryterium poniżej 1000 m dla pogórza? A Magura Witowska w Pogórzu Przedtatrzańskim jeszcze wyższa niż Eliaszówka już nie dziwi? Może nie ma takiego kryterium? Ja w definicji pogórza nie znajduje wzmianek o granicy wysokości. Inna sprawa, że przed wojną używano nazwy Beskid Popradzki. Czy nazwa stanowi że coś jest górami albo pogórzami? To nazwa, fajnie jakby oddawała kryterium definicyjne ale nie należy ślepo zakładać, że tak jest. Przykładem Góry Świętokrzyskie, które definicyjnie raczej są wyżyną.
4 lata temu
Adam
@Dariusz Dzięki za bardzo merytoryczny komentarz!
Co do Pogórza Popradzkiego - jasne, zgadzam się, że rozpatrując regionalizację słowacką, Pogórze Popradzkie już nie dziwi. Cieszę się, że pasma graniczne są w jakiś sposób ujednolicane, dzięki czemu dąży się do jednej, całościowej regionalizacji karpackiej, a nie innej dla każdego kraju, co jest przecież bez sensu.
Nigdzie nie piszę, że istnieje kryterium 1000 m dla pogórz, zwracam uwagę jedynie w formie ciekawostki, że mamy pogórza ze szczytami o wysokościach, których nie powstydziłyby się pasma górskie.
Kotliny, doliny czy obniżenia wykreślam z uwagi na fakt, że ich najwyższe punkty są najczęściej na granicy przylegających mezoregionów (będących górami). Tak jak mówisz, w polskich Karpatach nie ma na szczęście takich sytuacji, ale w podziale słowackim już się takie sytuacje pojawiają. To jest kryterium o którym sam wspominasz tj. " najwyższy punkt jest na granicy tego mezoregionu".
Co do wykreślania punków poniżej 500 m - również byłbym z tym ostrożny. Może w Polsce to ma sens, ale jeśli dążymy do zunifikowanej regionalizacji karpackiej, to np. na Słowacji zwróć uwagę na Zemplínske vrchy. Wszędzie w źródłach ten mezoregion traktowany jest jako góry. Najwyższym szczytem jest, choć niewysoka bezwzględnie Rozhľadňa (469 m), to jednak dość wybitna dorównująca albo przewyższająca wybitnością wiele najwyższych szczytów polskich karpackich regionów. Jeśli jednak chcesz stosować jakieś progi to moim zdaniem dużo lepiej bazować na wybitności. Słowacy często stosują to kryterium, jest dużo bardziej adekwatne, tj. aby szczyt był uznawany jako szczyt (a co za tym idzie najwyższy w danym paśmie -> pasmo jako pasmo górskie) to jego wybitność musi być powyżej 10% z jego wysokości bezwzględnej. Ładnie się to skaluje. Ja natomiast nie chciałem zakładać żadnych progów, żeby nie siać fermentu pt. czemu taki limit/próg a nie inny.
4 lata temu
Dariusz
Hmmm... gdzie na przykład Zemplínske vrchy są traktowane jako góry? W różnych zestawach koron górskich nie widziałem Rozhľadňej. Jedynie w zestawach traktujących wszystkie regiony, nie ważne czy górskie, czy nie. Pomorska Wieżyca też jest wybitna, na pewno wybitniejsza niż wiele tatrzańskich szczytów, ale no właśnie, to wzniesienie, a nie góra. Jeśli korona ma dotyczyć jednego parametru (najwyższa góra) to po co mieszać do tego inny parametr? Nie mam nic do wybitności, to ciekawa rzecz ale po prostu inna kategoria, tu też można robić ciekawe zestawienia szczytów.
4 lata temu
Zdzisław
Witam, bardzo ciekawe opracowanie, choć nie do końca się z nim zgodzę. Podobne wątpliwości miałem gdy robiłem sobie mapkę do KGiPP. Regionalizacja jest podziałem wielokryterialnym i trudno pogodzić granice ukształtowania terenu z geologią i dodatkowo różnorodnością fauny i flory. Z tego względu podział oparłem na tym co najbardziej rzuca się w oczy tj. ukształtowaniem. Granice pomiędzy pasmami gór są łatwe do ustalenia, bo przebiegają dolinami rzek (linią ich głównego nurtu). Trudniej ustalić granice kotlin. Koncepcja warstwic jest sztuczna, więc przyjąłem, że granica będzie przebiegać w miejscu wyraźnej zmiany nachylenia stoków sąsiednich pasm. Nie odrzucałbym tutaj też korony kotlin, bo moga tam być również wzgórza o wyraźnej wybitności (np. Grójec). Kryterium wybitności tez nie jest jednoznaczna, bo niektóre "szczyty" o zerowej wybitności nie są w ogóle uznawane, a inne są opisywane jako szczyty. Co do podziału Gór Sanocko-Turczańskich i Bieszczad, to uważam, że San jest wyraźniejszą granicą niż kotlina między Otrytem a Zukowem.
4 lata temu
Tomasz
"Zaliczanie lub niezaliczanie Pogórza Popradzkiego do Beskidu Sądeckiego było i pewnie długo jeszcze pozostanie kwestią sporną."
Pasmo Leluchowskie jest, geologicznie, częścią gór Czerhowskich na Słowacji. Dlatego nie jest to błąd. Przez lata błędem było za to zaliczanie masywu Dubnego czy Kraczonika do Beskidu Sądeckiego właśnie.
3 lata temu
Mariusz
"Pasmo Leluchowskie jest, geologicznie, częścią gór Czerhowskich na Słowacji" - zaciekawiło mnie to zdanie. Na słowackiej wikipedii można poczytać na temat zarówno L'ubovnianskiej Vrchoviny jak i gór Čergov. Na stronach słowackiej wikipedii zawarte są również mapki obrazujące zasięg danych pasm, odpowiednio dla L'ubovnianskiej Vrchoviny: https://sk.wikipedia.org/...vrchovina.png jak i Čergova: https://sk.wikipedia.org/wiki/S%C3%BAbor:Cergov.png. Mapek w żaden sposób nie można określić mianem precyzyjnych, jednak da się zauważyć, że w tym zakresie L'ubovnianska Vrchovina zawiera w sobie zarówno słowacką część pasma z Eliaszówką jak i Góry Leluchowskie. Čergov natomiast, czyli Góry Czerchowskie, oddzielone są od Gór Leluchowskich (L'ubovnianskiej Vrchovony) dolinami górskich potoków, którymi przebiega na tym odcinku granica polsko - słowacka. Wiem, że jest to wikipedia, którą edytować może każdy, chciałbym poznać zatem źródło udowadniające przynależność Gór Leluchowskich do Gór Czerchowskich. Słowacka wikipedia nie precyzuje przy tym, czy L'ubovnianska Vrchovina jest ich rodzimym fragmentem gór nazywanych przez nas Beskidem Sądeckim (a więc zawierających zarówno Eliaszówkę i Kraczonik jak i Radziejową i Jaworzynę Krynicką) czy może jest ona odpowiednikiem właśnie "Pogórza Popradzkiego" jakie wystąpiło w nowej regionalizacji fizycznogeograficznej i które z Beskidem Sądeckim nie ma nic wspólnego.... Subiektywnie uważam jednak wydzielanie Pogórza Popradzkiego z Beskidu Sądeckiego za dosyć sztuczny, dyskusyjny i mało czytelny zabieg, porównywalny z zaliczaniem niegdyś Mędralowej do Beskidu Makowskiego (wg J. Kondrackiego) lub wydzielaniu Gór Bialskich z Gór Złotych (tego na szczęście nigdy oficjalnie nie było, ani teraz ani u Kondrackiego. Występuje natomiast w zestawieniu KGP).
3 lata temu
Mariusz
Chciałbym jeszcze odnieść się do Zemplínskich vrchów. Na przytaczanej już tu przeze mnie słowackiej wikipedii istnie artykuł zatytułowany Zoznam pohorí na Slovensku: https://sk.wikipedia.org/wiki/Zoznam_pohor%C3%AD_na_Slovensku gdzie te właśnie Vrchy są wymienione... Dodam tu jeszcze, że swojsko brzmiące "Pohorie" nie można identyfikować z rodzimym "Pogórze". Jeśli miałbym tworzyć kiedyś Koronę Gór Słowacji, oparł bym ją na tej właśnie liście. Moim zdaniem wszystkie dostępne w czeluściach internetu "Korony Gór Słowacji" są niestety niepełne.
Odnośnie jeszcze konfliktu nazw góry/pogórze... szkoda jednak, że Pogórza Popradzkiego nie nazwano Beskidem Popradzkim lub Górami Popradzkimi, a Pogórza Przedtatrzańskiego Górami Przedtatrzańskimi lub Górami Skoruszyńskimi. W Sudetach wiele pasm można by nazwać Pogórzem lub nawet wyżyną, dalej jednak istnieją i Góry Bystrzyckie i Bardzkie oraz te, które najbardziej pasują do terminu "pogórze" - czyli Góry Kaczawskie. Zgadzam się, że w definicji pogórza nie znajdziemy informacji o wysokości, jednak ujednolicenie nazewnictwa wprowadziłoby więcej logicznej konsekwencji oraz precyzji ;)
2 lata temu
Adam
Dla ujednolicenia karpackich koron, w skład której wchodzi Korona Karpat Polskich, do spisu pasm dołączyły brakujące karpackie mezoregiony w granicach Polski. Bez względu czy nazywane są górami, pogórzami, międzygórzami lub kotlinami. Nawet w karpackich kotlinach są góry, czasami nawet przewyższające te z pogórz, trudno więc je pomijać. Wcześniej je wyłączałem ze spisu, ale nie ma to sensu dokonywać takich arbitralnych wyłączeń. Co też wskazali przedmówcy.
Teraz Korona Karpat Polskich zawiera wszystkie 38 mezoregiony leżące w Karpatach oraz ich najwyższe szczyty/punkty. Niekiedy tych punktów jest więcej, gdy trudno było wskazać kandydata jednoznacznie.
Aktualizacja dotyczy też najwyższego szczytu Tatr Reglowych - faktycznie jest to Kalacka Kopa, nie Mała Królowa Kopa.
2 lata temu
Adam
Dodałem brakujące opisy niejednoznaczych szczytów/punktów.
2 lata temu
Józek
Moim zdaniem brakuje w tym zestawieniu Międzygórza Jabłonkowsko-Koniakowskiego, w którym niepodzielnie króluje Ochodzita z wysokością 895 mnpm
2 lata temu
Adam
@Józek Ochodzita z Międzygórzem Jabłonkowsko-Koniakowskim jak najbardziej jest uwzględniona w powiązanym wpisie o Koronie Karpat Polskich.
W tym artykule jedynie są opracowane regiony "bardziej problematyczne".
Skomentuj...